ACTUEEL, april 2018
Solidariteit met Vrouwen die strijden tegen de nieuwe Abortuswet in Polen
Geschiedenis
Dat een land onderdeel uitmaakt van de Europese Unie betekent niet automatisch dat mensenrechten worden gewaarborgd door je eigen regering. Sinds 1993 bestaat de huidige Poolse abortuswetgeving, welke behoort tot de strengste in Europa. De oorzaak hiervan ligt in de grote invloed die de rooms-katholieke kerk nog altijd heeft in dit land. Zelfs onder het voormalig communistisch regime sloten in 1950, 1956 en 1972 kerk en staat overeenkomsten, waarbij de kerk het regime aanvaardde en de staat het kerkelijk bestuur garanties gaf om te kunnen blijven functioneren. In mei 1989 werd een nieuw akkoord bereikt, waarbij de staat de kerk wettelijk volledig erkende en ze recht kreeg op het inrichten van eigen scholen en media. Verschillende statistieken peilen dat 92-95% van de bevolking lid is van de Poolse katholieke kerk.
Politiek
Polen heeft sinds november 2015 een conservatief-nationalistisch kabinet onder leiding van de Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS) van Jaroslaw Kaczynski. In oktober 2016 ontstond een conflict tussen de Europese Commissie en Polen over omstreden hervormingen van het Hooggerechtshof en de rechtspraak. Verschillende nationale en internationale organisaties protesteerden tegen deze “systeemdreiging van de rechtsstaat”.[1] In november 2017 startte het Europees Parlement een onderzoek naar de situatie, wat concludeerde dat het een significant risico bestond dat Polen de Europese waarden van het EU-verdrag schond. Eurocommissaris Frans Timmermans stelde voor de Artikel 7 Procedure te beginnen, waarmee het Europees Parlement op 1 maart 2018 instemde. Door deze procedure kan Polen het stemrecht verliezen in de Europese Raad. Gesprekken vonden ondertussen plaats tussen Polen en Frankrijk om de verdeeldheid binnen de EU op te lossen.
Abortuswet onder druk
De context van de ontwikkelingen is dus een sterk katholieke invloed op de politieke sfeer, waarbij de scheiding tussen kerk en staat onder druk staat, als ook een conservatief-nationalistische ontwikkeling waarvan aanhangers het hele principe van de Trias Politica bereid is aan te tasten. Deze sfeer heeft logischerwijze grote invloed op de persoonlijke levenssfeer en dus de persoonlijke keuzes van de vrouw. Tegelijkertijd bestaat er de erfenis van het communistisch regime, waaronder abortus was toegestaan (vaak vrijer dan in de West-Europese landen) vooral ook vanwege het niet beschikbaar zijn van andere mogelijkheden tot anticonceptie en voorlichting.
De huidige zeer conservatief gevoerde gezinspolitiek probeert continu de al zeer strenge abortuswetgeving verder in te perken. Het gaat niet alleen meer om het minder toegankelijk maken van de morning-afterpil, maar om het volledig illegaal verklaren van het uitvoeren van abortus. Op “Zwarte Vrijdag” gingen Polen massaal zwart gekleed te straat op om te demonstreren, wat ervoor zorgde dat het wetsvoorstel niet werd aangenomen. De “pro-life” beweging blijft echter druk uitoefenen en in maart 2018 jongstleden gingen Polen wederom de straat op tegen aanscherping van het wetsvoorstel. Deze nieuwe aanscherping houdt onder andere in dat vrouwen zwangerschappen moeten uitdragen van niet-levensvatbare foetussen en zwangerschappen als resultaat van incest en verkrachting niet mogen afbreken. Ondertussen worden in het geheim ieder jaar zo’n 100.000 abortussen uitgevoerd, vooral artsen in privéklinieken verdienen hier flink aan. Ook reizen Poolse vrouwen die het kunnen betalen naar het buitenland voor hun behandeling. Women on Waves zet daarnaast drones in om abortustabletten naar Polen te sturen.[2]
De Rooie Vrouwen volgen de ontwikkelingen natuurlijk op de voet en spreken hun volledige solidariteit uit met de Poolse vrouwen die vechten voor zelfbeschikking en recht op een keurige medische behandeling. Ondertussen voert de PES Women, de Europese sociaal-democraten, uitgebreid actie tegen niet alleen de ontwikkelingen in Polen, maar ook in Litouwen. Hier staat niet alleen de abortuswet onder druk, maar bestaat ook een voorstel om geslachtsverandering geheel te verbieden. De Rooie Vrouwen spreken hun ernstige zorgen uit over de politieke verschuiving van professionele medische bescherming naar het strafbaar maken van beslissingen over het eigen lichaam. Seksuele en reproductieve rechten zijn van levensbelang. Rooie Vrouwen kunnen hun solidariteit uitspreken door berichtgeving te delen in verschillende media en je aan te sluiten bij protesten zoals die van PES Women, Rainbow Rose (LGBT organisatie binnen de PES), Amnesty International, Women on Waves en de verschillende organisaties in Polen zelf.
[1] http://www.rechtersvoorrechters.nl/situatie-rechterlijke-onafhankelijkheid-in-polen-blijft-zeer-zorgelijk/
[2] https://www.trouw.nl/samenleving/warschau-wil-een-strengere-abortuswet-maar-het-gros-van-de-polen-wil-daar-niets-van-weten~acd3c066/
Afbeelding: WeMove.EU
